OSMANLI DEVLETI
OSMANLI DEVLETİ-KURUMLAR, KÜLTÜR ve UYGARLIK
1. Osmanlı Devleti, kültür ve uygarlık alanında Anadolu Selçuklularından etkilenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu etkilenmenin kanıtlarından biri olarak gösterilemez?
A) Divan teşkilatının kurulması
B) Vakıf toprak uygulaması
C) Hükümdarların sultan unvanı kullanması
D) Tımar sisteminin geliştirilmesi
E) Toprakların hanedan üyeleri arasında paylaşılmaması
2. Osmanlı Devleti'nde yönetimde padişahların mutlak egemenliğinin sınırlandığına kanıt olarak, aşağıdaki görev veya yetkilerinden hangisi gösterilebilir?
A) Sadrazamları görevden alma
B) Uygulamalarda şeyhülislamdan fetva alma
C) Ordulara komutanlık etme
D) Antlaşmaları onaylama
E) Divanın çalışmalarıyla ilgili bilgi alma
3. Tımarın çekirdeğini oluşturan kısma kılıç tımarı denir. Sipahi olan herkes için başlangıçta çekirdek kısmı vardı. Bu bölüm zamanla büyüyebilir fakat çocuklara geçemezdi.
Tımarın büyüyen kısımlarının çocuklara geçmesinin engellenmesinin amacı olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Bayındırlık çalışmalarını düzenlemek
B) Vergi toplamayı kolaylaştırmak
C) Tımar arazinin mülk araziye dönüşmesini önlemek
D) Tarımsal çalışmaları özendirmek
E) Asker sayısının artmasına engel olmak
4. Osmanlı Devleti'nde toprak yönetiminin sosyal, siyasi ve askeri bakımdan büyük önemi vardı. Toprak yönetiminde dirlik sisteminin uygulanışı çok ayrıntılı bir şekilde belirlenmişti.
Aşağıdakilerden hangisi, dirlik sahiplerinin görevlerinden biri değildir?
A) Tımarlı sipahi yetiştirmek
B) Vergi toplamak
C) Bulundukları bölgenin güvenliğini sağlamak
D) Kendi bölgesinde yaşayanları yargılamak
E) Devlet otoritesinin sağlanmasında yardımcı olmak
5. Osmanlı Devleti'nde miri arazi devlete aittir. Miri araziyi elinde bulunduran reaya (köylü) toprağı boş bırakmamak zorundaydı.
Bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Reayanın güçlenmesini engellemek
B) Tarımsal üretimin sürekliliğini sağlamak
C) Toprağın nadasa bırakılmasını önlemek
D) Miri arazilerin mülk araziye dönüşmesini engellemek
E) iltizam sistemini yaygınlaştırmak
6. Osmanlı halkı, çeşitli din, mezhep ve uluslara mensup insanlardan oluşuyordu. Ancak toplum ırk esasına göre değil, düşünce ve inanç esasına göre örgütlenmişti.
Aşağıdakilerden hangisi, bu duruma kanıt olarak gösterilemez?
A) Müslüman olmayan halkın cizye vergisi ödemesi
B) Lonca teşkilatına sadece Müslüman esnafların girebilmesi
C) Müslümanlardan ürün vergisi olarak öşür alınması
D) Türk ve Müslüman olmayanların medreselere alınmaması
E) Devlet işlerinin yürütüleceği Divan-ı Hümayun'un kurulması
7. Osmanlı Devleti’nde aşağıdakilerden hangisi iç güvenliği sağlamak ve ticareti geliştirmek amacına yönelik olarak kurulmuştur?
A) Humbaracılar
B) Akıncılar
C) Azaplar
D) Derbent muhafızları
E) Tımarlı sipahiler
8. Osmanlı Devleti'nde bazı gelirlerin kiralama yoluyla toplanması sistemine iltizam adı verilir.
Aşağıdakilerden hangisi, iltizam sisteminin giderek yaygınlaşmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan biri olarak gösterilemez?
A) Kapıkulu askerlerinin sayısının azalması
B) Halkın vergi yükünün ağırlaşması
C) Ayan denilen feodal beylerin ortaya çıkması
D) Merkezi otoritenin zayıflaması
E) Miri toprakların mülk toprak haline gelmesi
9. Osmanlılarda temel hukuk kuralları, İslam dininin koyduğu hukuk kurallarıydı. Buna şeriat denirdi. Şeriat ile çelişmemek şartıyla padişaha kural koyma yetkisi tanınmıştı. Padişahın bu yetkisine dayanarak koyduğu kurallara örfi hukuk adı verilirdi.
Bu bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?
A) Padişahın otoritesini artırmaya yönelik bir devlet anlayışı görülmektedir.
B) Şeriat kuralları, gerektiğinde padişahın yetkisini azaltmaktadır.
C) Devlet yönetimi ile ilgili kurallar tamamen örfi hukuka göre yürütülmektedir.
D) Padişah, devlet ve memleket işleyişiyle ilgili kanunlar yapabilmektedir.
E) Devlet işlerinde şer'i ve örfi hukuk birlikte kullanmaktadır.
10. Osmanlı Devleti’nde;
- Kuruluş döneminde sadrazamlık makamını elinde tutan Çandarlı ailesinin, İstanbul'un fethinden sonra yönetimdeki etkinliği sona ermiştir.
- XVII. yüzyılda sadrazamlık makamını 35 yıl elde tutan Köprülüler ailesinin, XVIII. yüzyılda siyasal gücü kalmamıştır.
Bu bilgiler birlikte değerlendirildiğinde, Osmanlı toplum yapısı ile ilgili olarak aşağıdaki genellemelerden hangisine ulaşılabilir?
A) Soy esasına dayalı bir yönetici sınıfı oluşmamıştır.
B) Sadrazamlık veraset yoluyla el değiştirmektedir.
C) Başarılı yöneticiler görevden uzaklaştırılmıştır.
D) Yönetimde devşirme kökenlilerin etkisi artmıştır.
E) Üst düzey görevlere belirli kişiler gelebilmiştir.
11. XV. yüzyılda Osmanlı pazarlarında yerli ürünlerin oranı yabancı ürünlere oranla daha fazla iken XIX. yüzyılda bu durum tersine bir gösterge çizmiştir.
Bu değişiklikte aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu savunulamaz?
A) Lonca teşkilatının uygulamalarının
B) Avrupa devletlerine tanınan ayrıcalıkların
C) Avrupa devletlerinin Sanayi Devrimi'ni gerçekleştirmelerinin
D) Osmanlı Devleti'nin açık pazar haline gelmesinin i
E) Alınan dış borçların
12. Osmanlılarda Enderun adı verilen okul hangi
amaç için açılmıştır?
A) Devlet adamı yetiştirmek
B) Hıristiyan çocukları İslamlaştırmak
C) Devlete asker yetiştirmek
D) Medreselere müderris yetiştirmek
E) Teknik okullara öğretmen yetiştirmek
CEVAP ANAHTARI________
1. E 2. B 3. C 4. D 5. B 6. E 7. D 8. A 9. C 10. A 11. E
İLERİ